Tarih ve mitoloji araştırmacıları için Metod-II

Şimdi artık üçüncü aşamanın metodolojisine geçebilirsiniz. Bu aşamada çok dikkatli bir şekilde bilgilerini kullanacak ve araya yeni unsurlar da katacaksınız. Şu metod, incelediğiniz sosyal objeyi, ki misalimizde Zarathuştra'yı (Zerdüşt'ü), tarihi yerine koyacak, sosyal olarak mensup olduğu topluluğa yerleştirecektir:
-Dil
-Destekleyici arkeolojik bulgular
-Antropolojik bulgular
-İncelediğiniz sosyal obje ileayni dönemde veya yakın dönemde yaşamış olan yazarların contemporary yazıları
-Mitolojik figürer ve zamanımızla bağlantıları
-CoÄŸrafya
Şimdi burada dilin hem çok önemli olduğunu kaydedeceğiz, hem de tek başına alındığında bulanık bir yardımcı faktör olduğunu bilin. Diller antikiteye doğru kaydığınızda gruplaşır ve en nihayetinde söz konusu grubun "atadil"inde birleşebilirler. Bizim misalimizdeki Zarathuştra'nın kullandığı dil, bir lehçeleşme aşamasını, ama ayırdediciliği nisbeten yüksek bir aşamayı işaret eder. Gatik Avesta'da Doğu Aryani bir dil topluluğu ile karşı karşıyayız. Ama bu Aryani dil dallanmıştır ve Hindu kısmı Rg Veda'da vücut bulmuştur ve ayrılığı derindir. Gatik dilin, Yani Zarathuştra'nın dilinin İrano-Aryan kesimde kaldığını görürüz. Bunun da hem Parsa kabilelerinin ve hem de Baktria Dilinden ve ondan doğan dillerden ayrı olduğu son bulgularla ortaya konmuştur.. Bu durumda Gatik Avesta ile Genç Avesta'nın biribirleri ile bağlantılı olarak geliştiklerini ve aynı çeşmeden su içtiklerini anlarız. Bu da Med Dili'nin rahipsel versiyonundan başkası olamaz.. Çünkü Genç Avesta'nın derleyici ve giderek yazarlarının Medyalı Magular olduklarına dair bir kuşku yoktur..
Zarathuştra ve Bahdin konusunda çok az arkeolojik bulguya rastlarız. Bunlardan ikisi çok büyük ve belirleyici özellik taşır. Birincisi; Nuş-i Can denilen ve Medler'in başkentinde bulunan komplekstir. Bu tepe (Türkler böyle yerlere höyük derler) Prof David Stronach'ın üstünde çalıştığı ve Zarathuştra Dini ile Medya arasında kopmaz bağlantı kuran bulgular taşır. Burada bulunan Ateş altarı rastlanan en eski delildir. İkinci önemli arkeolojik bulgu Süleymaniye yakınlarındaki Qyzqapan mağara kompleksidir. Buradaki duvar relyefi oldukça bariz bir şekilde Med krallarından biri ile bir Med rahibini resmediyor. Bu iki insan ortadaki bir Ateş altarının iki tarafında bulunuyorlar ve arkadaki fonda Zerdüştiler'in günümüzde sembol olarak kullandıkları kanatlı Ahura Mazda figürü bulunuyor.. Bundan başka Necropolis-B'de ise Med krallarından biri ile savaş malzemeleri resm ediliyor, ki bu da M.Ö 860'a kadar uzanan bir tarih dilimini ve çok sayıda Med devletçiğini işaret ediyor (bunların yöneticileri genel adı ile "Kava"lardır). Burada önemli olan bu devletler çokluğudur, ki bize neden Avesta'da genel bir Med tanımından uzak durulduğunu gösterir.
Antropolojik bulgular da çok önemlidir. Günümüze kadar kalan mezarlardaki iskeletlerin bilhassa yöz yapıları önemli bulgular verir.. Bizim elimizde bu çerçevede bulgular ya hiç yoktur, ya da pek azdır.
Önemli malzemelerden biri de iyi kullanıldığında, rasyonel bakıldığında incelenen sosyal obje ile aynı tarihte veya yakın zamanlarda yaşayan yazarların eserleridir. Zarathuştra konusunda asur tabletleri, greko-romen yazarların yapıtları, Pers Yazıtları, Kişi adları ve mezarlar çok önemlidir. Greko-romen yazarlardan 129'u Zarathuştra'dan bahsederler. Bunlardan Grekler onun adını "Zoroaster", Romenler ise "Zoroastre" olarak kaydeder. Bu yazarların hiç biri Zarathuştra ile aynı çağda yaşamamışlardır. Ama söylenceleri doğruya yakın kaydetmeleri ve yerinde gözlemleri ile bize çok önemli bilgiler sağlarlar. Eserleri M.Ö 500 ile MS 500 yılları arasını kapsar. Bunun dışında Sasaniler'in resmi kayıtlarını inceleyen Arap yazarlardan bilhassa Mesudi ve Baladhuri gibi yazarlarda çok değerli konuları işlemişlerdir.
Diğer önemli bağlantı incelenen objenin yaşadığı dönemdeki mitolojik bulgular ile günümüz toplumu arasındaki köprüdür. Bu konuda benim meşhur örneğim "Homa"dır. Homa Genç Avesta'da ismen yer alır ve bu mitolojik figüre üç yasna ayrılmıştır. Ayrıca Gatik Avesta'da "ölümü uzak tutan" ibaresindeki fonksiyonu ile yer alır. Homa günüzde sadece Hindustan'da, Soma olarak Rg Veda'da yer alır. Fakat aynı Homa sadece Kürdistan'da Zazaki'de "Tanrı" anlamında kullanılır.. Ayrıca daha 40-50 yıl öncesine kadar bazı Kürt Yöreleri'nde "Ehriman te bigre=Ehriman senin canını alsın" ibaresi kullanılıyordu. Buradaki Ehriman, Angra Mainyu denilen Avestik gigürdür ve Kötü'yü temsil eder. Ayrıca Kürtler tanrıyı bir de Yezdan olarak adlandırırlar. Yezdan=Yazata ise direkt avestiktir. Bu konuda çok misaller verilebir. Bilhassa kızılbaş, yezidi ve kakei Kürt gelenekleri bu konuda deniz gibidir.
Coğrafya da bir araştırmacı için önemlidir, bazı hallerde belirleyicidir. Fakat kavimler göçünü çok iyi bilmeyenler bu konuda her an bocalama geçirebilirler. Coğrafyayı tüm unsurları ile kullanabilmek ise altın değerindedir. Benim bir çok Batılı araştırmacı ile çatışmalı tarafım coğrafyadır.. Onların zorlamacı bazı yorumlarına karşı benim Zarathuştra adlı çalışmamdaki alternatiflerin tümünü tartışmam çok önemlidir. Bunu siz de yapabilirsiniz..
Fakat tüm bunların üstündeki delil Avesta'dır diyorum ben.. Avesta çok dikkatli okunduğunda ve bu inceleme diğer bulgularla takviye edildiğinde bize çok şey anlatır durumdadır. Hele bu kutsal kitabı Pehlevi Dili'nde yazılan dini eserlerle takviye ettiğimizde yanlış yapma ihitimalimiz neredeyse sıfıra iner..
Başarılar dilerim..

2005-11-30




Gorusunuz