Tarih ve mitoloji araştırmacıları için Metod

Bugün siyasi gözlemciliği biraz kenara itip genç araştırmacılara bazı anahtarlar vermek istiyorum. Bu metod, tamamiyle bana aittir. Daha önce inceleme fırsatı bulduğum metodıloji çalışmalarından bir çok yönü itibariyle ayrılıyor. Bu yazı dizisi Kürtler'in kafalarına daha uygun ve sizi bilimsel düşünerek araştırma yürütmeye sevk edecek bir yazı dizisi olacaktır. Bunu kopye edip saklarsanız pişman olmayacağınızı garantilerim. Şimdi konuya geçeyim..
Tarih ve mitoloji araştırmalarında dar bir konuyu seçmek ve bu konuda araştırma yapmak pratik sonuç alma bakımından çok önemlidir. Mesela Kürdistan ve giderek Kürt Tarihi'ni araştıracaksak, dar bir kesiti almak ve bu kesit çerçevesinde derinleşmek önemlidir. Antik tarihi alırken, belli bir dönem üzerine yoğunlaşmak gerekir. Mesela proto-Kürt olarak niteyebileceğimiz Mittaniler, Hititler ve daha somut olarak Medler'den biri ele alınarak araştırmaya başlanabilir. Mitoloji alanında ise benim bu yazıda sabit misal olarak sunacağım Zarathuştra (Zerdüşt) ve bundan dolayı da Avesta'yı ele aldığınızı düşünelim (tabii ki Mittani Mitolojisi veya Hitit Mitolojisi de ele alınabilir). Burada çok karmaşık bir konua girdiğinizi bilmek zorundasınız. İşiniz oldukça zordur ve rakipleriniz oldukça güçlüdür. Rakipleriniz güçlüdür, çünkü söz konusu olan Kürtler'in ataları, ya da daha sonra Kürt diye adlandırılacak bir sosyal dilimin, yani Proto-Kürtler'in mitolojik değerlerine sahip çıkmak suretiyle önemli bir silaha sahip olma ihtimalinizdir. Bu işin içinde devletler vardır. Devletler, yani Türk Devleti, İran ve Arap Devletleri arkeolojik kazılardan elde edilen Kürtlerle ilgili bulguları hasıraltı etmekle ünlüdürler. Düşünün daha dün diyebileceğimiz günlere kadar, Kars yakınındaki Ani Harabeleri'ne giriş yasağı vardı. Hakkari ve çevresine Batılılar'ın girmesi de yasaktı.. Türk müze ve kütüphanelerinde binlerce bulgu ve eser yasaklıdır... Aynı şey İran için de geçerlidir.. Yani toprak altından veri toplama olanağımız sıfır denecek kadar azdır. O zaman çok büyük bir dikkatle dünyaya açılmış olan verileri inceleyecek ve eski yorumlara bakmadan yeni bir gözle biz de inceleyeceğiz.
Başlangıç:
Diyelim ki bir konu aldınız. Misalimiz Zarathuştra (Zerdüşt). Önce konu ile ilgili olarak Çağdaş araştırmacıların ortaya koydukları tüm yapıtlara ulaşmalısınız. Bunun için büyük ve dünya çapında bağlantıları olan bir kütüphaneye girmek ilk önemli adım olacaktır. Bilgisayara "Avesta" ve "Zarathushtra" yazarak aramayı başlata bilirsiniz. İlk ulaşacağınız eser en yeni eser olmalı. Bunun faydaları çoktur. Çünkü eğer ulaştığınız eser iyi bir araştırmacıya aitse en yeni verileri sunacak demektir. Bunun yanında faydalandığı literatürü de çıkarmak ve orada adı geçen araştırma ürünlerine ulaşmak mümkün olacaktır. Ulaştığınız her kitabın fotokopisini çıkararak, kitaplarda yer alan fotograflar ile şekilleri repro yapmanız gerekebilir. Böylece günümüze kadar yayınlanmış olan araştırmaların tümüne ulaşabilirsiniz.
Bunları teker teker ve notlar alarak okumanız gerekir. Bu arada bir kaç dil bilmeniz veya tercüme edecek düzeyde bir bilimsel disipline ulaşmanız gerekir. Bu kitapları okuma safhasına ben "kaba bilgilenme safhası diyorum. Bu safhadan önceki kanaatlarınızı bir kenara atmanız, bilimsel objektivite açısından şarttıt. Yani peşinen "Zarathuştra Proto-Kürt'tür" veya "Kürdistanlıdır" gibi bir kanatınız varsa ve siz bu kanatınızı güçlendirici deliller arıyorsanız, o zaman peşinen gülünç duruma düşmayi kabullenmişsiniz demektir.
Kaba bilgilenme safhasından sonra bu kez eserleri sınıflandırma safhası gelecektir. Bu sınıflandırma, hem eserlerin içeriğinin güçlülüğü, hem de araştırmacının mensup olduğu "ekol" bakımından olacaktır. Kaba bilgilenme aşamasından sonra araştırmacıların bazan biribirlerine zıt sonuçlara vardıklarını göreceksiniz.. Bu sınıflandırmadan sonra araştırmacıların neden değişik sonuçlara vardıklarını, kullandıkları verileri gözönüne alarak derinlemesine bir analize tabi tutacaksınız. Şimdi artık kafanızda bir Zarathuştra fotografı oluşmaya başlamıştır.
Bu aşama aşağı yukarı dört yılınızı alabilir. Bu aşamada elinizdeki malzemeyi yeniden ve yeniden analiz edeceksiniz. Hangi araştırmacı nerede ve niçin yanlış yapmış, bu konuda artık bir fikir sahibi olmuşsunuzdur.
İkinci aşama: Avesta'yı layıkıyla inceleme aşamasıdır.
Avesta tercümeleri pekçok dilde, taşbaskı olarak da Almanya, Danimarka, Fransa, Hindustan ve İngiltere'de vardır. Bence en iyi metod, Avesta'nın yazıldığı dili öğrenerek ve onu Sasani dönemi alfabesinden okuyarak yorumlamaktır. Bu konuda geçen asrın başında Avesta dili çalışmaları ile ünlü Jackson'dan yeteri kadar faydalanılabir. Jackson Avesta gramatiğini sistemli bir şekilde incelemiş ender araştırmacılşardandır. Fakat bunun la yetinmemeli, Avesta sözliği de her zaman bir başvuru kitabı olarak el altında tutulmalıdır. Ayrıca, Avesta'da geçen Kelimelerden 500'ü aşkınının Kürtçe'de, bilhassa Zazaki'de neredeyse aynen muhafaza edildiğini de bilin (benim özel araştırmam). Bütünn bunların ışığında tercümeyi siz kendiniz yapabilirsiniz. Sabırlı bir çalışma ile bu da iki senenizi alabilir..Ben Avesta'nın orijinal bölümleri olan Gathaları çok iyi tercüme edebilmek için bu enerjiyi sarf ettim ve ortaya neredeyse eksiksiz bir metin çıkarmayı başardım.
Avesta size pekçok şeyin anahtarını verecektir. Bundan dolayı hafife almayınız. Mitolojik kalıntıları bu kutsal kitaptan izleyebilirsiniz. Bazı adet ve davranışlarımızın kökenini burada keşfedebilirsiniz. Bu bakımdan, sizi aldatabilecek olan diğer araştırmaların önemli bir kısmını bu eser üzerinde çalışmakla aşabilirsiniz.. Avesta size dili ele verir tek yapıttır. Ayrıca Homa-Kürdistan bağlantısı gibi bazı mitolojik köprüleri de sunar.
Üçüncü aşama: Yazıya dökme aşaması:
Bu aşamada artık iyice hazırlanmış durumdasınız. Bir teziniz vardır ve onu inançla savunabiliyorsunuz. Üğniversiteler dahil, sizi bilimsel kanıtlarla susturacak bir merci ya yoktur ya da ancak tartışacak seviyededir. Ama hala eksikleriniz çoktur. Kaleme dökmek de bazı handikaplar içerir. Siz bunların bilincindesiniz ve aşmak zorundasınız. Ama nasıl?..
(devam edecek)

2005-11-29




Gorusunuz